Waarom het lastig is om online de juiste informatie te vinden
Online staat alles door elkaar: nieuws, meningen, reclame, complottheorieën en serieuze onderzoeken. Dat maakt het lastig om snel te zien wat je wel en niet kunt vertrouwen. Zeker als je gewoon even iets wilt opzoeken over een willekeurig onderwerp, kun je al snel verdwalen in honderden zoekresultaten en tegenstrijdige antwoorden.
Toch is het belangrijk om kritisch te kijken naar wat je leest. Je vormt op basis van die informatie namelijk je mening, neemt beslissingen en deelt het soms weer met anderen. Met een paar simpele vragen kun je al veel beter inschatten hoe betrouwbaar een tekst is.
De eerste check: wie is de afzender?
Een van de belangrijkste vragen is: wie zegt dit eigenlijk? Kijk altijd naar de afzender van de informatie. Is het een bekende organisatie, nieuwsmedium, overheid of universiteit? Of is het een anonieme blog, een vaag account op sociale media of een commerciële partij met een duidelijke verkoopdoelstelling?
Zo controleer je de bron snel
Bekijk de naam van de website en het adres in de browser. Lijkt het op een bekend nieuwsmerk, maar net anders gespeld, dan is dat een waarschuwing. Kijk of er een duidelijke over-ons pagina is waarop staat wie er achter de site zit. Controleer eventueel de naam van de auteur via een zoekmachine. Als je niemand of niets terugvindt, is extra voorzichtigheid verstandig.
Wat is het doel van de tekst?
Niet elke tekst is geschreven om je zo goed mogelijk te informeren. Soms is het doel vooral om je ergens van te overtuigen, je bang te maken of iets aan je te verkopen. Dat hoeft niet altijd slecht te zijn, maar je moet het wel herkennen. Vraag jezelf af: wil deze tekst mij informeren, overtuigen of iets laten kopen?
Signalen van verborgen belangen
Zie je veel verwijzingen naar één merk, product of dienst, dan kan er een commercieel belang achter zitten. Staat er ergens dat het een advertorial of gesponsord artikel is, dan weet je dat er betaald is voor de inhoud. En als er veel emotionele woorden worden gebruikt, zoals schokkend, gevaarlijk of ongelooflijk, is de kans groot dat de schrijver vooral jouw aandacht wil vasthouden in plaats van je rustig uit te leggen hoe het zit.
Klopt het verhaal met andere bronnen?
Een enkele website kan er altijd naast zitten, of bewust verkeerde informatie verspreiden. Daarom is het slim om belangrijke feiten te controleren bij meerdere bronnen. Zoek met dezelfde vraag nog eens bij andere websites en kijk of je ongeveer hetzelfde antwoord terugziet. Grote tegenstrijdigheden zijn een teken dat je dieper moet graven of dat de informatie nog onzeker is.
Waarom meerdere bronnen belangrijk zijn
Door informatie te vergelijken, zie je patronen. Als alleen schimmige sites een bepaald verhaal delen, is dat verdacht. Kom je dezelfde informatie tegen bij verschillende betrouwbare media en bijvoorbeeld ook bij een onafhankelijke organisatie, dan mag je er meer vertrouwen in hebben. Zo maak je van online zoeken geen gokspel, maar een bewuste keuze voor kwaliteit.
