Waar komt het gezegde vandaan?
Het gezegde ‘de kat uit de boom kijken’ is een bekende uitdrukking in het Nederlands. Het wordt vaak gebruikt om een afwachtende houding te beschrijven. Maar waar komt dit gezegde eigenlijk vandaan? In de Nederlandse taal zijn veel uitdrukkingen ontleend aan het gedrag van dieren, en ook dit gezegde is daarop geen uitzondering.
Een kat is van nature een voorzichtig dier. Voordat een kat iets doet, zal hij eerst goed observeren wat er gebeurt in zijn omgeving. Het beeld van een kat die veilig op een boomtak zit en van daaruit goed bekijkt wat er beneden gebeurt, vat deze uitdrukking perfect samen. Pas als de situatie veilig lijkt, zal de kat naar beneden komen. Zo is het ook met mensen die liever eerst toekijken voordat ze een beslissing nemen of actie ondernemen.
Wat betekent het gezegde precies?
Wanneer iemand ‘de kat uit de boom kijkt’, betekent dit dat die persoon de situatie eerst rustig bekijkt voordat hij een standpunt inneemt of in actie komt. Het gaat om iemand die voorzichtig is en eerst wil zien wat anderen doen of wat de gevolgen zijn van bepaalde keuzes.
Deze uitdrukking wordt vaak gebruikt in sociale situaties, zoals bij vergaderingen, nieuwe projecten of bij kennismaking met onbekende mensen. In zulke gevallen kan iemand zich terughoudend opstellen en afwachten om mogelijke fouten of misverstanden te voorkomen. Het gezegde heeft dan ook vaak een positieve lading: het is slim om niet roekeloos te handelen.
Wanneer gebruik je deze uitdrukking?
In het dagelijks leven
De uitdrukking wordt vaak gebruikt wanneer iemand voorzichtig is in een nieuwe situatie. Bijvoorbeeld bij het starten van een nieuwe baan. Iemand die eerst observeert hoe collega's samenwerken en hoe de cultuur op de werkplek is, ‘kijkt de kat uit de boom’.
Bij zakelijke beslissingen
Ook in het bedrijfsleven komt het gezegde vaak voor. Voordat een bedrijf een nieuwe strategie implementeert of een samenwerking aangaat, is het niet ongewoon dat managers eerst willen zien wat concurrenten doen. Deze periode van bezinning en observatie is belangrijk om verstandige keuzes te maken.
Vergelijkbare Nederlandse uitdrukkingen
Er zijn andere uitdrukkingen die een vergelijkbare betekenis hebben. Denk bijvoorbeeld aan ‘eerst water, de rest komt later’ of ‘bezint eer ge begint’. Deze gezegden benadrukken ook het belang van nadenken en afwachten voordat men handelt, net als ‘de kat uit de boom kijken’.
Is het een typisch Nederlandse uitdrukking?
Hoewel veel talen vergelijkbare uitdrukkingen kennen om voorzichtigheid uit te drukken, is de specifieke formulering met ‘de kat uit de boom kijken’ typisch Nederlands. In Engelstalige landen wordt wel gezegd: “to wait and see” of “sit on the fence”, maar geen van deze geeft zo’n levendig beeld als de Nederlandse versie.
